Nauwe samenwerking ouders, school en Intensieve dagbehandeling

Leren omgaan met emoties en weer kunnen functioneren op school

Daan, net 10 geworden, gaat weer gewoon naar de klas op SO De Hilt, een Helmondse school voor speciaal onderwijs. Hij heeft nog weleens een momentje dat hij moet afkoelen, maar daar weet leerkracht Rob mee om te gaan. Hoe anders was dat begin dit jaar. Daan liep gedragsmatig vast op school. Hij was met zijn moeilijke, boze gedrag meer buiten dan in de klas. Alle reeds ingezette (naschoolse) begeleidingsmogelijkheden waren niet toereikend. Er was behandeling nodig. Moeder kwam uit bij Intensieve dagbehandeling van Combinatie Jeugdzorg in Heibloem. Zo ontstond nauwe samenwerking tussen de ouders, school en behandelaren.

Orthopedagoog Willemien van SO De Hilt (Aloysius Stichting): “Veel kinderen bij ons hebben wel iets van hulpverlening, maar die vindt los van school plaats. Soms is er bij een leerling meer nodig, zoals behandeling tijdens schooltijd. De inzet van Intensieve dagbehandeling (ID) gaf de leerkracht en de leerlingen wat rust.” In de beginperiode ging Daan in de ochtenden naar Heibloem en ’s middags naar school. Daan: “Het was in Heibloem wel leuk, want het was geen school. Waarom ik daar naartoe ging en wat ik daar deed? Dat weet ik niet, van alles.” “Hij vindt het spannend om dat te vertellen”, knipoogt zijn moeder Christine. Ze geeft een indringend voorbeeld: “Als een vriendje irritant tegen Daan was, was het meteen ‘hé, pof!’”, steekt ze een prangende vuist naar voren. “Hij ging daar leren minder boos te zijn.”

Eenduidige aanpak

De vertaalslag komt van de betrokken medewerkers van Intensieve dagbehandeling, ambulant hulpverlener Celine en pedagogisch medewerker Nikky. “Daan moest leren omgaan met zijn emoties, dat was in wezen de vraag van de ouders en school. Wat doe ik als ik iets niet snap, wat doe ik als ik verdrietig ben of boos?” Daan: “Ik ging dan naar de stoelen.” Nikky knikt: “Daan leerde om bij oplopende spanning uit de situatie te gaan en even rust te pakken bij de stoelen. Eerst verwezen we hem daarheen, maar op een gegeven moment deed hij dat uit zichzelf. Hij leerde ook om hulp te vragen als hij iets niet begreep in plaats van boos te worden. In samenspraak met Daan, ouders en school hebben we ook een signaleringsplan gemaakt, zodat alle betrokkenen in verschillende situaties op eenzelfde manier zouden handelen.”

Korte communicatielijnen

Willemien: “Voor ons was het fijn dat ID een directe lijn had met de ouders. Daardoor kwamen wij ook intensief in verbinding met ‘het thuis’ van Daan. In dit soort situaties heb je die driehoek ‘thuis, school en behandelaars’ heel hard nodig.” Celine was hierbij het ‘cement tussen de stenen’. Celine: “Mijn rol was het vooral om de vertaalslag te maken tussen wat we op ID deden naar thuis en op school. We hebben daarvoor ook een app-groepje gecreëerd met onder meer het gezin, de docenten en de betrokkenen bij Combinatie Jeugdzorg. Zo konden we elkaar op de hoogte houden van hoe het ging met Daan, wat er was voorgevallen en wat voor dingen hij had gedaan of gemaakt waar hij trots op was. Iedereen kon daar dan bij aansluiten.”

Gezinsgerichte aanpak

Celine ondersteunde tevens moeder Christine. “Ik heb vooral ingezet op haar zelfvertrouwen en heb met haar gekeken naar wat Daan wel en niet helpt in de omgang met anderen en welke benaderingswijze passend is voor hem. Christine is veeleisend voor zichzelf, ze wil alles voor iedereen goed doen. Ik heb geprobeerd zaken in perspectief te zetten: wat is het belangrijkste?” Nikky: “Dat perfectionistische zit ook in Daan. Hij is bang om fouten te maken. Op school in een grotere groep kon hij daar niet goed mee omgaan. Bij ID is het kleinschaliger, dan kun je heel nabij zijn en hem stimuleren en moed inspreken. Stap voor stap ben ik meer op afstand gaan zitten, op het laatst hoefde ik alleen nog maar een duim op te steken. Zo heeft Daan een enorme sprong gemaakt in zijn zelfvertrouwen en in zelfstandig werken.”

Bouwstenen van hechting

Willemien legt uit dat het schoolwerk op een gegeven moment ook meegegaan is naar Heibloem. “Daar bouwde men niet alleen aan Daan’s zelfvertrouwen maar kon hij ook schooltaken doen. Wat voor ons heel fijn was, was de vragenlijst van de bouwstenen van hechting waar ID mee werkt. Die beschrijven ontwikkelingsfasen van kinderen in combinatie met praktische tips. Daarmee werd duidelijk waar Daan zit qua ontwikkeling en hoe zijn onderwijs- en ondersteuningsbehoefte eruitziet. Dat gaf ons als school, en ook de ouders, houvast.”

Vertaling behandeling naar school

Met Daan werden de dagdelen op school langzaam opgebouwd en die op ID afgebouwd. Nikky: “Bij de start en tegen het einde van het traject ben ik nog op school gaan observeren. Want onze kleinschaligheid is anders dan de situatie in een klas. Je kunt een leerkracht wel vragen om Daan op een passende manier te bejegenen, maar hij moet tegelijkertijd aandacht schenken aan de andere kinderen. Hoe doe je dat, hoe handel je? Het gaat er tenslotte om dat Daan goed functioneert in zijn dagelijkse leefomgeving, niet in een hulpverleningssetting.” Willemien knikt: “Inderdaad, een plan is mooi, maar dat moet wel aansluiten bij de situatie en de aanpak van de school en de stijl van de leerkracht. Niet alleen het kind moet dingen anders doen, ook de mensen in zijn omgeving moeten hun handelen en bejegening aanpassen. Daarvoor heb je concrete handvatten nodig.”

Belang van nauwe samenwerking

Celine: “De sleutel van de samenwerking is voor mij toch wel dat iedereen zich verbonden voelde met elkaar en elkaar steunde. Zo geef je een kind ook het gevoel dat iedereen er voor hem is.” Willemien: “Door de driehoek ‘thuis, school en behandelaars’ breng je dingen bij elkaar en zorg je ervoor dat het kind in één leefwereld zit en niet in drie verschillende. Dat is de winst die ik in de verbinding met Intensieve dagbehandeling en de ouders ervaar. Dat hebben we ook nodig als een kind niet meer in een schoolklas functioneert.” Moeder Christine kan het alleen maar beamen. “De wisselwerking met school was heel fijn en de samenwerking met Céline en Nikky voelde heel vertrouwd en was een grote steun.”

Fotobijschrift ontbreekt. Let op: alleen voornamen gebruiken van zowel medewerkers als moeder en zoon