De gemeente Valkenswaard vroeg Combinatie Jeugdzorg begin 2022 medewerkers van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) te trainen in het omgaan met ouders en kinderen in hoog conflict na een scheiding. “Het zijn situaties die steeds vaker voorkomen” vertelt Anneke Meulenbeld, ambulant hulpverlener Echtscheidingshulpverlening van Combinatie Jeugdzorg. “Het CJG zocht specialistische kennis omdat medewerkers voelden dat ze steeds werden meegezogen in de hardnekkige onderlinge en voor kinderen schadelijke strijd, waar ouders ongewild in verzeild waren geraakt. Dat dit ‘meezuig’-effect optreedt is op zich heel normaal. Een hulpverlener probeert immers goed aan te sluiten bij ouders en raakt zo betrokken. Het vraagt een specifieke insteek om uit deze strijd weg te kunnen blijven. Solo-parallel ouderschap is daar bij uitstek op gericht. Het is de basisvisie van waaruit wij werken binnen Echtscheidingshulpverlening en we hebben daar goede ervaringen mee” aldus Anneke. Ook de CJG-medewerkers bleken enthousiast. Dat was ook de reden dat het scholingsproject met een jaar is verlengd. In dit tweede jaar lag de focus op verankering via casusbesprekingen en themaochtenden. Ook hebben we preventiegerichte informatieavonden voor ouders mee opgezet. Valkenswaard is de eerste gemeente die via training en consultatie gebruikmaakt van de specialistische expertise van Combinatie Jeugdzorg bij veelvoorkomende, hoog conflictueuze scheidingen. Het aanbod is voor elke gemeente in ons werkgebied beschikbaar.
Anneke herkent de situaties die de CJG-medewerkers schetsen. “Wij ervaren dat meezuig-effect zelf ook. Om dat zo goed mogelijk te weerstaan en ouders en kinderen adequaat te kunnen ondersteunen, hanteren we de visie en methode van Lieve Cottyn van de Interactie-Academie. Met het solo-parallel ouderschap reikt ze de hulpverlening als het ware een kompas aan om uit de strijd tussen ouders te komen. Lieve heeft ons in deze methodiek getraind en we hebben ook zelf al jarenlang supervisie van haar en haar collega’s. Inmiddels geven we deze trainingen zelf aan collega’s, aan andere organisaties en nu dus ook aan het CJG Valkenswaard.
Het kompas, het houvast voor hulpverleners, en daarmee ook de training, kent enkele elementen. We gaan onder meer in op de houding van de hulpverlener en het belang van aansluiten versus positioneren. Daarnaast draait het om het toelichten en toepassen van het solo-parallel ouderschap. Deze benadering zorgt dat de focus weer meer op het ouderschap komt te liggen wat voor rust kan zorgen. Je staat met de ouder stil bij wat voor een ouder iemand wil zijn en hoe hij of zij de verbinding met het eigen kind kan versterken. Hoe kan de ouder de situatie normaliseren en het kind een stem geven, zodat deze de ruimte en vrijheid ervaart om zich tussen zijn ouders te bewegen? Ook kijken we met ouders waar ze overeenstemming in kunnen vinden wat betreft afspraken die vastgelegd kunnen worden in een ouderschapsplan. Hoe je dit alles aanpakt komt in de training aan de orde.
Aansluitend op de training hebben we in Valkenswaard periodiek meegekeken met casussen van het CJG en hebben we terugkomdagen en themaochtenden georganiseerd om het team te helpen het kompas steviger in de vingers te krijgen. Deze voeding is nodig omdat het gewoon erg ingewikkeld is om in moeilijke scheidingssituaties uit de strijd te blijven. Dat geven we ook mee: wees niet te streng voor jezelf, het hoort erbij en je hebt je team heel hard nodig om overeind te blijven. Wat we terughoren van de medewerkers in Valkenswaard is dat ze nu in een vroeger stadium herkennen dat ouders vastlopen. Ze kunnen dus ook eerder insteken op het ouderschap en het versterken van de relatie met het kind, zodat de situatie niet verergert.
Wat preventie betreft hebben we met ketenpartners en in afstemming met de gemeente Valkenswaard ook een informatieavond georganiseerd voor ouders die overwegen om te scheiden of net zijn gescheiden. We zijn daar samen met andere ketenpartners in meerdere gemeenten mee bezig. Met deze avonden willen we ouders een handreiking geven wat er rond een scheiding op hun pad kan komen, waar ze terecht kunnen en hoe ze hun kinderen in dergelijke situaties in het vizier kunnen houden. Want het belang van de kinderen, dáár gaat het uiteindelijk om. Zij hebben de meeste last van aanhoudend conflictueuze situaties tussen hun ouders en nemen dat mee in relaties die ze later zelf aangaan.”
© Combinatiejeugdzorg